Eerste van een tweetal verhelderende artikelen over ACT of Assertive Community Treatment, een ambulante begeleidingsmethodiek voor langdurig zorgafhankelijke cliënten. In dit eerste artikel worden een aantal belangrijke principes en termen helder uitgelegd.
Assertive Community Treatment (ACT) is het meest geteste en onderzochte model voor de behandeling van langdurig zorgafhankelijke cliënten. En daardoor bij uitstek evidence based. In de afgelopen jaren zijn handleidingen verschenen voor het invoeren van een ACT model, inclusief de behandeling van dual diagnosis. Daarnaast zijn schalen voor evaluatie van ACT programma’s verschenen en zijn studies verschenen over de kritische componenten. Een ACT zorgprogramma is opgebouwd uit meerdere componenten. Uitkomsten van onderzoeken en evaluaties tonen aan dat er negen essentiële componenten zijn aan te wijzen voor ACT programma’s en vier essentiële componenten voor dual disorders programma’s.
Deze essentiële componenten zijn vastgesteld na een drie jaar durend onderzoek in New Hampshire, tijdens dit onderzoek bekend geworden onder de noemer: “New Hampshire dual disorders study “ is gebruik gemaakt van uitgeschreven interviews, werkaantekeningen van de casemanagers, medische dossiers, en directe observaties. De uitkomsten en details van dit onderzoek zijn terug te vinden in het artikel: “Evaluating use of continous treatment teams for persons with mental illness and substance abuse”, Teague GB et al. (1995).
De negen essentiële componenten van assertive community treatment:
- Community locus
- Assertive engagement
- High intensity
- Small caseload
- Continuous responsibility
- Staff continuity
- Team approach
- Multidisciplinary staff
- Work closely with support systeem
Het eerste component wordt aangeduid als community locus. Dit betekent; de diensten worden aangeboden binnen de lokale gemeenschap. Ook dagelijkse vaardigheden worden bij voorkeur in de thuissituatie of de verblijfplaats van de cliënten aangeleerd. Dit heeft de voorkeur boven een bezoek door de cliënt aan de vestiging van de hulpverlenende organisatie.
Een tweede belangrijk en onmisbaar component is assertive engagement. Dit staat voor; intensief en outreachend werken met behulp van huisbezoeken.
Casemanagement en andere afgeleide diensten zoals bemoeizorg worden aangeboden zo vaak als nodig. De nadruk van het programma moet liggen op dienstverlening met een hoge frequentie en intensiteit, ook wel aangeduid als “High Intensity”.
Kleine caseloads: de cliënthulpverlener ratio is laag. Eén hulpverlener op 10 cliënten (1:10) biedt de beste garantie voor een geslaagd programma en wordt om die reden door McHugo et.al (1999) aanbevolen.
ACT teams werken met continudiensten en dragen zelf zorg voor crisissituaties. Het team is 7×24 uur continu bereikbaar en verantwoordelijk voor de groep aan hen toegewezen cliënten. Het A C T team blijft voortdurend verantwoordelijk en handelt zelf crisissen af. Daarnaast is men betrokken bij de crisisopname, het verblijf en ontslag van cliënten in een klinische setting. Dit component wordt omschreven als “continuous responsibility”.
De continuïteit van het team is ook een van de doorslaggevende succesfactoren. “Staff continuity” betekent dat teams welke over een zekere periode ongewijzigd blijven bijdragen aan het welslagen van het programma. Veel wisselingen binnen het team werkt contraproductief.
Team benadering of “team approach” is essentieel. Ieder ACT team bestaat uit een nauwkeurig samengestelde en goed op elkaar afgestemde groep professionals. Alle teamleden kennen de cliënten en de teamleden werken onderling nauw samen.
Multidisciplinair team. Het team bestaat op zijn minst uit een psychiater, een verpleegkundige, een alcohol- en drugsspecialist aangevuld met andere professionals met ervaring met het werken met langdurig zorgafhankelijke psychiatrische cliënten.
Ten slotte wordt aanbevolen om nauw samen te werken met het bestaande steunsysteem ook wel aangeduid als “support systeem”. Het team draagt zorg voor het contact met het sociale netwerk, inclusief familieleden, huiseigenaren, werkgevers, en andere hulpverleners en helpt de cliënten vaardigheden te ontwikkelen om het netwerk uit te breiden en in stand te houden.
Dubbele diagnose programma
De vier essentiële componenten voor dubbele diagnose programma’s zijn:
- Individualized substance abuse treatment.
- Dual disorders model.
- Dual disorder treatment groups.
- Dual disorder focus.
Een of meer teamleden, bij voorkeur minstens een alcohol- en drugsexpert, geven directe hulp bij de behandeling van het alcohol- en/of drugmisbruik.
Het team maakt gebruik van een gefaseerd model voor het herstel, zonder onmiddellijk te eisen dat cliënten stoppen met hun gebruik. De behandeling is niet confronterend en maakt gebruik van elementen uit de gedragstherapie. De behandelaar houdt rekening met de interactie tussen het psychiatrische ziektebeeld en het druggebruik.
Het team organiseert behandelgroepen voor ieder stadium van de behandeling, denk aan een beginnersgroep, een actieve behandelgroep en een nazorg c.q. terugvalpreventiegroep.
Het totale ACT programma houdt rekening met en is gericht op cliënten met dubbele diagnoses.
Tijdens de voorbereiding van een assertive community treatment programma kan deze wetenschap nuttig en zelfs van doorslaggevend belang zijn. De output van de New Hampshire dual disorders study kan worden gebruikt voor de input van nieuw op te richten Nederlandse ACT programma’s. De opdrachtgever, in de regel het management en de projectleiding kan het overzicht met essentiële componenten gebruiken als uitgangspunten voor het formuleren, uitwerken en evalueren van een projectplan. Op deze manier worden garanties ingebouwd voor een succesvolle implementatie, en kan worden voorkomen dat halverwege het programma onderdelen moeten worden bijgesteld of toegevoegd.
Bronnen
- Marshall M, Lockwood A. (Cochrane Review Assertive Community Treatment for People with Severe Mental Disorders,), The Cochrane Library, Issue 2, 1999.
- Oxford: Update Software. McHugo Gregory J., et al. Fidelity to assertive community treatment and client outcomes in the hampshire Dual disorders study., psychiatric Services, juni 1999, vol 50, no.6.
- Teague GB, Drake RE, Ackerson TH: Evaluating use of continous treatment teams for persons with mental illness and substance abuse, psychiatric services, 46: 689-695, 1995.
Geef een reactie