Amsterdam, 1 april 1858 – Montreux, 17 januari 1916.
Als student medicijnen in Amsterdam kwam hij in aanraking met de Tachtigers, Kloos, Van Deyssel, Van Eeden en anderen. Hij werd medewerker van De Nieuwe Gids en was van 1910-1912 redacteur van het tijdschrift.
Hij studeerde af in 1886 en promoveerde in 1889; hij werd gemeentearts en arts van de brandweer in Amsterdam, en kwam zodoende in aanraking met de armste lagen van de bevolking.
In 1891 trouwde hij met Rachel Mendes da Costa, die in 1897 zelfmoord pleegde. Een jaar later trouwde hij met Emilie Julia van Stockum.
In zijn laatste levensjaren was Aletrino ziek en raakte hij als gevolg daarvan verslaafd aan morfine. Met zijn vrouw verhuisde hij naar Zwitserland, waar hij in 1916 overleed.
Homoseksualiteit
In 1899 kreeg hij een universitaire aanstelling als lector in de criminele antropologie. Door zijn praktische ervaring, studies en voordrachten verrichtte hij baanbrekend werk op medisch-sociaal gebied. Hij was een van de vroegste pleitbezorgers van de homoseksualiteit en stak zijn nek uit voor die verachte groepering in de samenleving op een congres in 1902. Aletrino werd geëerd als een bekwaam en humanitair wetenschapper. In 1903 bezocht hij met Magnus Hirschfeld in Berlijn een aantal locaties waar homoseksuelen voorkwamen; daarvan deed hij verslag in zijn brochure Hermaphrodisie en uranisme (1908).
Belangenbehartiger
Aletrino was iemand die het opnam voor de zwaksten in de maatschappij en vanuit die positie nam hij het ook op voor de toenmalige werknemers in de gezondheidszorg. In 1900 komt hij in contact met Fre Meyboom.
Op dat moment is hij bezig om in ziekenhuizen briefjes op te hangen om verpleegkundigen in beweging te brengen. Er word voor hem gewaarschuwd omdat hij opruiende teksten zou verspreiden. Er is op dat moment een bond die in 1893 is opgericht maar die zich voormamelijk richt op de plichten van verpleegkundigen.
Aletrino stelt dat verpleegsters naast plichten ook rechten hebben en wil af van het ideaal van de verpleging als liefdeswerk. Op initiatief van Dr. Aletrino wordt op 23 september 1900 Nosokómos, Nederlandse Vereniging tot bevordering der belangen van Verpleegsters en Verpleegers, opgericht. Bij die oprichting waren onder andere Fre Meyboom en Aletta Jacobs bij aanwezig.
De verwachtingen waren groot, verpleegsters zouden een goede opleiding krijgen en er was een plek waar men naar toe kon als je onrechtvaardig behandeld werd.
Later zou hij in aanvaring komen met een andere grote naam in de historie van de verpleging, Anna Reynvaan. Dit monument van degelijkheid ergerde zich in hoge mate aan een boek van Aletrino, Zuster Bertha. Aletrino’s roman vertelt het verhaal van Bertha, een jonge Amsterdamse vrouw die haar dagen slijt in een verstikkend nietsdoen.
Dit boek is een doorn in het oog van Anna Reijnvaan en ze beschouwd het als een smet op het smetteloze blazoen van de degelijke zuster. Zij schreef zelf ook een boek, Zuster Clara. Dit boek is kunt u elders op deze website in digitale vorm lezen. Oordeel zelf.
Verder had Aletrino banden met Frederik van Eeden, nog z’n legendarische naam uit de Nederlandse medische historie.
Wat al die mensen met elkaar verbind is hun tomeloze inzet voor zwakke groepen in de maatschappij en hun “empowerment”. In een tijd waarin de wereld op technisch en sociaal nivo enorme veranderingen doormaakt nemen zij het op voor de mensen die het werk doen en hun sociale positie maar zeker hun welzijn en gezondheid.
Jacob Israël de Haan
Hij was goed bevriend met de jeugdige schrijver Jacob Israël de Haan, maar die maakte schromelijk misbruik van zijn positie door Aletrino als min of meer herkenbaar personage op te voeren in zijn debuutroman Pijpelijntjes, en tevens het boek aan hem op te dragen. Aletrino en de vrouw van De Haan, Johanna de Haan-van Maarseveen, voelden zich gedwongen de hele oplage van dat boek op te kopen (en het daarmee tot een van de allerzeldzaamste literaire werken van de Nederlandse literatuur te maken!). De Haan werkte het boek vervolgens in luttele maanden om tot een geheel andere roman.
Naturalisme
Aletrino was een schrijver van bij uitstek sombere literatuur. Hij werd geïnspireerd door het Franse naturalisme en vond stof in zijn deprimerende artsenpraktijk. Anderzijds schreef hij onder het pseudoniem P.A. Saaije Az. de voorrede van Frederik van Eedens ironische gedicht Grassprietjes.
Werken
- Uit den dood, en andere schetsen (1889)
- Eenige beschouwingen over den beroepseed der artsen (proefschrift, 1889) * Zuster Bertha (1891)
- Zenuwlijden. Vertaald uit het Frans naar Ernest Mornin: Misères nerveuses (1892)
- Martha (1895)
- Novellen (1895)
- Twee opstellen over crimineele anthropologie (1898)
- Naar aanleiding van De Ryckères boek “La femme en prison et devant la mort” en van Dr. Cox’ biologische studie “Over de aequivalentie van man en vrouw” (1898)
- Over ontoerekenbaarheid. Openbare les (1899)
- Het leven der verpleegster (1900) * Over eenige oorzaken der prostitutie (1901)
- Uit ’t leven (1901)
- Handleiding bij de studie der crimineele anthropologie (1902)
- Opleiding en examen van verpleegsters (1904)
- Over uranisme [liefde voor hetzelfde geslacht]. Een gerechtelijk-geneeskundige studie (1905; onder het pseudoniem Karl Ihlfeldt)
- Is celstraf nog langer geoorloofd en gewenscht? (1906)
- Line (1906)
- Stille uren (1906)
Geef een reactie