Werking van Bètablokkers: Bètablokkers zorgen ervoor dat het stresshormoon adrenaline zijn werk minder goed kan doen. Bètablokkers worden aan hart- en vaatpatiënten voorgeschreven om het hart te ontlasten. Ook mensen met een hoge bloeddruk krijgen ze vaak voorgeschreven.
Bètablokkers blokkeren de bètareceptoren, die meestal op de cellen van het hart zitten. Het hart gaat hierdoor rustiger kloppen, de hartspier trekt minder krachtig samen en uw bloeddruk wordt lager. Hierdoor wordt uw hart minder belast en wordt er minder zuurstof gebruikt.
De medicijnen zorgen ervoor dat de hartslag, de bloeddruk en de stofwisseling worden vertraagd. Dit zorgt ervoor dat uw lichaam minder energie levert en aldus tot rust komt. Bètablokkers helpen hierdoor ook tegen stress.
De belangrijkste effecten van bètablokkers zijn:
- De bloeddruk daalt.
- De hartslag verlaagt.
- De hartspier trekt minder krachtig samen. De hartspier heeft voor zichzelf minder zuurstof nodig waardoor het hart wordt ontlast.
Artsen schrijven bètablokkers voor bij diverse hart- en vaataandoeningen, bijvoorbeeld:
- Na een hartinfarct.
- Bij angina pectoris.
- Bij hoge bloeddruk.
- Bij sommige hartritmestoornissen.
Er zijn verschillende bètablokkers. Stofnamen zijn: Acebutolol, Atenolol, Betaxolol, Bisoprolol, Carvedilol, Celiprolol, Labetalol, Metoprolol, Nebivolol, Oxprenolol, Pindolol, Propranolol en Sotalol.
De meest voorkomende bijwerkingen van bètablokkers zijn:
- Duizeligheid.
- Maag-darmklachten (misselijkheid, braken, diarree of verstopping).
- Zweten.
- Koude handen en voeten.
- Vermoeidheid.
Veel van deze bijwerkingen treden vooral in het begin van de behandeling op. Het lichaam moet zich nog instellen op de lagere bloeddruk en hartslag. In de bijsluiter staat de volledige lijst met bijwerkingen en ook de mogelijke wisselwerking met andere medicijnen.
Effect bij sporten
Het gebruik van bètablokkers heeft ook voor sporters gevolgen. Met name bij intensief sporten zorgen bètablokkers voor een verminderde prestatie bij inspanning, omdat:
- De maximale hartslag niet meer bereikt wordt (alsof er een rem op het hart staat).
- Sneller oververhitting ontstaat met klachten zoals moeheid, duizeligheid, misselijkheid, dorst, wazig zicht en krampen.
- Sneller uitdrogingsverschijnselen optreden.
- Sneller een te laag glucosegehalte in het bloed ontstaat met klachten zoals duizeligheid, trillen, honger en zweten.
Sporters kunnen dan ook beter een duursport doen dan een sport waarbij explosieve kracht gevraagd wordt. Vormen van duursporten zijn joggen, fietsen, zwemmen en wandelen. De patiënt merkt misschien dat het duurvermogen minder is dan zonder bètablokkers, maar dit is wel weer te verbeteren door training.
Als iemand weer begint met sporten is het verstandig om de behandelend arts advies te vragen. Eventueel kan er eerst een inspanningstest afgenomen worden bij een Sport Medisch Adviescentrum.
Bètablokkers en de Dopinglijst
Het meedoen aan een wedstrijd is spannend. Soms kan die stress remmend werken op het neerzetten van een goede prestatie. Het lichaam kan ongevoeliger ‘gemaakt’ worden voor deze spanning door het gebruik van zogenaamde bètablokkers.
Deze middelen verlagen de hartslag, maar ook het prestatievermogen bij intensieve lichamelijke inspanning. In sporten waarin een geringe lichamelijke inspanning wordt geleverd, maar concentratie en fijne motoriek belangrijk zijn, kan het gebruik van deze stoffen een voordeel opleveren.
Het gebruik van deze middelen is daarom binnen dit soort sporten verboden. Omdat bètablokkers alleen in bepaalde sporten verboden zijn behoren ze tot de groep van ‘substances prohibited in particular sports’. Als de hartslag lager wordt en de prestaties worden minder, wat is dan het voordeel van het gebruik? Waarom geldt er dan toch een verbod op het gebruik van deze middelen?
Wat zijn Bètablokkers?
Bètablokkers, ook wel geschreven als ß-receptorblokkerende stoffen of ß-blokkers, zijn stoffen die een remmende werking hebben op het centrale zenuwstelsel. Voorbeelden van bekende bètablokkers zijn metoprolol (Lopresor®, Selokeen®), tenormin (Atenolol®, Tenormin®) en atenolol/chloortialidon (Tenoretic®).
Ze verlagen de hartslag, bloeddruk en stofwisseling waardoor het lichaam minder energie kan leveren en tot rust komt. Het gebruik van bètablokkers levert in tijden van stress voordelen.
In de geneeskunde worden bètablokkers gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, hartritmestoornissen en ze worden na een hartaanval gebruikt om herhaling te voorkomen. Verder worden ze gebruikt om de negatieve gevoelens van examenvrees, podiumangst en angststoornissen te verminderen. Meestal worden deze middelen door oudere mensen gebruikt.
Wat is het voordeel van Bètablokkers voor sporters?
Het gebruik van bètablokkers kan voordeel bieden voor sporten waarin lichamelijke inspanningen laag zijn en concentratie en fijne motoriek belangrijk zijn voor een goede prestatie. Bètablokkers zorgen voor een lage hartslag en verminderen de kans op trillen. In sporten als biljarten, pistool- of geweerschieten en handboogschieten is een vaste hand belangrijk.
Elke hartslag zorgt namelijk voor een kleine beweging in het hele lichaam waardoor de schutter minder kans heeft om in de roos te schieten. Bètablokkers zorgen ervoor dat de tijd tussen twee hartslagen wordt verlengd, zodat een sporter meer tijd heeft om te richten. Daarnaast werken bètablokkers stressverlagend waardoor een schutter minder last heeft van trillende handen.
Als gezonde mensen bètablokkers gebruiken kunnen ze last krijgen van vermoeidheid, slaapstoornissen, depressie, misselijkheid, lage bloeddruk en een trage pols, flauwvallen en koude handen en voeten.
In welke sporten is het gebruik van Bètablokkers verboden?
Omdat bètablokkers niet bij alle sporten een prestatiebevorderend effect hebben, heeft WADA in overleg met internationale federaties het gebruik van bètablokkers bij sommige sporten binnen- en bij de schietsporten zowel binnen als buiten wedstrijdverband verboden.
Het gebruik van bètablokkers is in 2015 binnen wedstrijdverband verboden bij: autosport, biljarten (alle disciplines), darts, golf, handboogschieten (ook buiten wedstrijdverband), schieten (ook buiten wedstrijdverband), skiën/snowboarden (bij schansspringen, free style (aerials en halfpipe) en snowboard (half pipe en big air)). Daarnaast is het gebruik van bètablokkers in 2015 verboden binnen wedstrijdverband bij een aantal disciplines van de Internationale Federatie CMAS .
De betreffende disciplines zijn:
- Freediving (constant weight: with and without fins, dynamic: with and without fins, free immersion, jump blue, static en variable weight).
- Spearfishing.
- Target shooting.
Zijn er wel eens sporters positief getest?
Tot nu toe zijn positieve bevindingen op bètablokkers zeldzaam. In Nederland zijn in 2005 twee sporters positief getest op het gebruik van bètablokkers. Het betrof een biljarter en een schutter. In 2006 was er een positieve bevinding en in 2007 twee en in 2008 wederom een.
Bronnen
- betablokkers.nl
- dopingautoriteit.nl
- hartstichting.nl
Geef een reactie