Liberman modules – Cursusaanbod en inhoud

De Liberman modules zijn ontwikkeld door prof. R.P. Liberman, hoogleraar Psychiatrie en directeur van het Clinical Research Center for Schizophrenia and Psychiatric Rehabilitation te Los Angeles.

Hij heeft een cursusopzet bedacht om cliënten die een psychose hebben gehad en tekorten kennen in sociale vaardigheden en het sociaal functioneren te helpen weer vaardigheden aan te leren (of opnieuw te leren) zodat ze zichzelf beter in de maatschappij kunnen handhaven.

De Liberman modules benaderen de cliënt in een rol als cursist, als actieve leerling. Liberman is de belangrijkste vertegenwoordiger van de probleemgerichte rehabilitatie in de VS. In de vijfiger zestiger jaren kwam de de-institutionalisering in de VS goed op gang.

Mensen werden zonder meer in de maatschappij teruggeplaatst door het feit dat steeds meer bedden in de klassieke instellingspsychiatrie werden gesloten en mensen werden in hun eigen omgeving teruggeplaatst om verder te “herstellen”.

Helaas betekende dit voor velen een duik (zeg maar gerust val) in het diepe. Prof. Liberman werkte toen als psychiater en maakte gebruik van trainingsmethodes om mensen met psychotische beperkingen nieuw gedrag aan te leren zodat ze sterker in hun schoenen staan.

Doel van de modules

De liberman modules bieden patiënten met een ernstige psychiatrische stoornis de mogelijkheid op een systematische manier vaardigheden op uiteenlopende levensterreinen aan te leren en stelt hen zo in staat hun zelfstandigheid te vergroten.

Voorbeeld

In de module “omgaan met antipsychotische medicatie” leer je onder andere een gesprek aan te gaan met een arts om vragen te stellen over je medicatie.

Het lijkt zo simpel, maar dat is het niet voor iemand met een psychotische stoornis. Mensen zijn vaak tussen hun 18e en 25e levensjaar opgenomen en hebben een periode van ernstige ziekte achter de rug. Gedurende deze periode leren mensen nauwelijks nieuwe vaardigheden aan en wat ze eerder geleerd hebben gaat soms verloren of word niet meer gebruikt of getraind.

We noemen dat een cognitieve stoornis. Cognitief betekent “alles het leren betreffende” en dat is inclusief het onthouden van het geleerde. De psychose verstoord dit proces.

Het aanleren van nieuwe vaardigheden of het opnieuw aanleren cq trainen van reeds geleerde vaardigheden gaat dus langzaam en is confronterend in die zin dat mensen gedurende dit proces oog in oog komen met hun tekortkomingen.

Het gaat soms om hele simpele vaardigheden. Een gesprek aangaan lijkt in de praktijk eenvoudig maar je moet er assertief voor zijn, overzicht hebben over wat je wilt weten, kunnen anticiperen op het antwoord, het antwoord kunnen interpreteren, samenvatten, volgende vraag bedenken etc.

Ben je psychotisch dan heb je per definitie al concentratieproblemen omdat je verstoord word door stemmen, gedachten en beelden. Om dan een dergelijk proces te doorlopen is moeilijk, beangstigend en soms frustrerend.

De liberman modules laten de doelgroep een groot aantal van dit soort vaardigheden ervaren of opnieuw ervaren. In kleine stapjes, een praktische benadering, veel oefenen en herhalen. De trainers helpen de cursisten steeds. Het leren gebeurt door inslijten, door veel herhalen de vaardigheid eigen maken. Lezen, naspelen, videobeelden, huiswerk, oefening, steeds dezelfde vaardigheid op een andere manier gepresenteerd zodat hij na een aantal keren oefenen eigen is gemaakt.

Doelgroep

De Liberman modules zijn bedoeld voor mensen met een langdurende psychiatrische aandoening die beperkt zijn in hun vermogen zelfstandig sociaal te functioneren. De modules “omgaan met antipsychotische medicatie” en “omgaan met psychotische symptomen” zijn bedoeld voor mensen met schizofrenie. De andere modules zijn niet alleen voor mensen met schizofrenie, maar ook voor andere psychiatrische aandoeningen die mensen belemmeren in het vinden van werk of vrijetijdsbesteding.

Specificatie doelgroep

De doelgroep kent naast psychiatrische symptomen tekorten in sociale vaardigheden en het sociaal functioneren. Soms zijn deze vaardigheden nooit verworven omdat de ziekte uitbrak in het levensstadium waarin deze interpersoonlijke vaardigheden aangeleerd zouden moeten worden.

Andere tekorten zijn ontstaan omdat vaardigheden vele jaren niet in praktijk zijn gebracht door langdurige opnamen in psychiatrische ziekenhuizen of door negatieve en positieve symptomen. Het betreft dan problemen met het toepassen van een in het verleden verworven vaardigheid.

Voorts kampt het merendeel van de mensen met schizofrenie en andere ernstige psychotische stoornissen met duurzame cognitieve beperkingen en leerproblemen. Dit uit zich vooral in geheugen- en aandachtsproblemen en gebrekkig probleemoplossend vermogen.

Ik beschrijf hieronder een zestal liberman modules. Voor het volledige aanbod verwijs ik graag naar de website van de RINO groep.

Libermancursus – Omgaan met anti-psychotische medicatie

Gebruikt u anti-psychotische medicatie en wilt u daar meer over weten? Bijvoorbeeld over de werking en over de bijwerkingen en wat u tegen dit laatste kunt doen? En over joe u informatie kunt inwinnen? Wilt u leren hoe u de medicijnen het best kunt gebruiken? Wilt u beter met uw behandelaar communiceren als er problemen zijn met de medicatie? Dan is deze cursus wat voor u!

Opbouw van de cursus

Informatie verzamelen over de medicijnen

• Hoe werkt het medicijn.
• Waarom is het belangrijk dit in te blijven nemen.
• Welke voordelen biedt het verantwoord innemen van medicijnen.

Correct gebruik en evaluatie van de effecten

• Hoe kunt u de medicijnen het beste innemen.
• Hoe bepaalt u uw reacties op de medicatie.

Bespreken van problemen met uw medicatie

Leren goed te communiceren en hulp te vragen als zich problemen voordoen.

Inhoud van de cursus

De cursus bestaat uit veertig bijeenkomsten, waarvan er iedere week twee plaatsvinden. Elke bijeenkomst duurt een uur. Tijdens de cursus krijgt u een werkboek met oefeningen, krijgt u een instructiefilm te zien en doet u mee aan rollenspelen.

Daarnaast leert u hulpmiddelen toe te passen en een stappenplan op te stellen om problemen op te lossen. Samen met uw trainer gaat u in de praktijk oefenen en uiteindelijk doet u dat alleen. Aan de cursus doen alleen mensen mee die een zelfde soort ervaring mee gemaakt hebben als u. De cursus is geschikt voor mensen die moeite hebben om informatie in zich op te nemen. Aan het eind van de cursus ontvangt u een certificaat!

Rol van familie en vrienden

U kunt deze folder bespreken met mensen die belangrijk voor u zijn. Als zij weten waar u mee bezig bent kunnen ze u steunen om aan dit programma mee te doen. In sommige modules schakelt u een vertrouwd persoon uit uw omgeving in om u te helpen de cursus in de praktijk te brengen.

Libermancursus – Omgaan met psychotische symptomen

Is voor u een terugval in een psychose wel eens als een volslagen verrassing gekomen? Wilt u meer greep krijgen op uw psychosen en een terugval helpen voorkomen?

Dan is deze cursus misschien wel wat voor u. Deze cursus is speciaal ontwikkeld voor mensen die één of meer psychosen hebben doorgemaakt en daar mee om willen leren gaan.

Er zijn drie onderdelen:

1. Waarschuwingssignalen herkennen.

U leert wat er vooraf kan gaan aan een psychose, u leert uw eigen signalen herkennen die waarschuwen voor een mogelijke psychose en u leert hoe u dit met hulp van een helper kunt bijhouden.

2. Omgaan met waarschuwingssignalen.

U leert de signalen aan te pakken en u maakt daarvoor met de trainers en een helper een actieplan.

3. Omgaan met blijvende symptomen.

U leert uw eventuele blijvende symptomen en stressveroorzakers te herkennen en wat u daaraan kunt doen.

Hoe ziet de cursus eruit

De cursus bestaat uit ongeveer veertig bijeenkomsten, twee maal per week. Elke bijeenkomst duurt een uur. U krijgt een werkboek met uitleg en oefeningen. Verder leert u aan de hand van een video en rollenspel. Ook leert u in zeven stappen problemen op te lossen.

Samen met de trainer gaat u ook in de praktijk oefenen en uiteindelijk doet u dit alleen. Belangrijk bij deze cursus is dat u een betrouwbare helper uit uw omgeving gaat inschakelen bij het bewaken van uw waarschuwingssignalen.

U ontwikkelt samen met trainers en helper een signaleringsplan dat u kan helpen een opname te voorkomen of de schade van de psychose te beperken. Aan het eind van de cursus ontvangt u een certificaat.

Het liberman trainingsprogramma

Deze liberman mo+-dules zijn speciaal ontwikkeld door professor Liberman en zijn team uit de Verenigde Staten. Zij hebben dit op basis van jarenlange ervaring met mensen in de psychiatrie samengesteld. De trainingen helpen bij uw herstel. Ze helpen om grip te krijgen op uw psychiatrische aandoening en zo prettig en zelfstandig mogelijk te leven. Veel cursisten hebben al een Libermancertificaat behaald en zijn erg tevreden over de cursus. Het lesmateriaal is goed te volgen voor mensen die moeite hebben zich te concentreren en om informatie te onthouden.

Rol van familie en vrienden

U kunt deze folder bespreken met mensen die belangrijk voor u zijn. Als zij weten waar u mee bezig bent kunnen ze u steunen om aan dit programma mee te doen. In de cursus omgaan met psychotische symptomen schakelt u een vertrouwd persoon in uit uw omgeving om te helpen uw waarschuwingssignalen in de gaten te houden.

Libermancursus – Omgaan met vrije tijd

Wilt u weer meer plezier beleven in uw vrije tijd? Zat u misschien in een isolement? Of verveelt u zich regelmatig, maar ontbreekt het u aan energie of moed om wat te ondernemen? Wilt u weten wat de stad voor u aan betaalbare mogelijkheden heeft? Wilt u ontdekken wat u kan en wil in uw vrije tijd? Dan is de Libermancursus “omgaan met vrije tijd” wat voor u.

Opbouw van de cursus

1. De voordelen leren kennen van verschillende vrije tijd activiteiten.

U leert wat voor u persoonlijk belangrijk is.

2. Informatie verzamelen over vrije tijd activiteiten.

U leert waar u aan informatie kunt komen over activiteiten en hoe u kunt bepalen wat u wilt gaan doen.

3. Uitzoeken wat je nodig hebt voor een activiteit.

U leert zich goed voor te bereiden op een activiteit, zodat u over de juiste middelen beschikt om de activiteit geslaagd te maken.

4. Evalueren en voortzetten van de activiteiten.

U leert de door u uitgekozen activiteiten te evalueren en een plan voor de langere termijn te maken.

Inhoud van de cursus

De cursus bestaat uit ongeveer dertig lessen van een uur en uit excursies. Elke week zijn er twee bijeenkomsten. Tijdens de cursus krijgt u een instructiefilm te zien, u doet mee aan rollenspellen en u leert hulpmiddelen in te schakelen. De cursus is goed te volgen, ook als u moeite heeft met concentreren en onthouden.

Een leuk onderdeel van deze cursus is de vele excursies die u samen met de trainer en de ander cursisten gaat doen. U kunt zelf met voorstellen komen, maar u kunt ook op een idee gebracht worden door een ander. U probeert van alles uit en kunt zo ontdekken wat bij u past. Daaruit ontstaat een plan voor een plezierige vrije tijd. Aan het eind van de cursus ontvangt u een certificaat.

Liberman trainingsprogramma

De liberman modules zijn speciaal ontwikkeld door professor Liberman en zijn team uit de Verenigde Staten. Zij hebben dit op basis van jarenlange ervaring met mensen in de psychiatrie samengesteld. De trainingen helpen bij uw herstel.

Ze helpen om grip op uw psychiatrische aandoening te krijgen en zo prettig en zelfstandig mogelijk te leven. Veel cursisten hebben al een Libermancertificaat behaald en zijn erg tevreden over de cursus. Het lesmateriaal is goed te volgen voor mensen die moeite hebben zich te concentreren en om informatie te onthouden.

Rol van familie en vrienden

U kunt deze folder bespreken met mensen die belangrijk voor u zijn. Als zij weten waar u mee bezig bent kunnen ze u steunen om aan dit programma mee te doen. In sommige modules schakelt u een vertrouwd persoon in uit uw omgeving om u te helpen de cursus in de praktijk te brengen.

Liberman modules – Libermancursus Omgaan met verslaving

Gebruikt u softdrugs of alcohol en heeft u daarnaast last van psychiatrische symptomen? Dan is de cursus omgaan met verslaving iets voor u.

Leerdoelen van de cursus

U leert:

• Wat de schadelijke gevolgen van drugs en alcohol zijn en welke voordelen het heeft ermee te stoppen.
• Dat middelengebruik is aangeleerd en dat je het ook weer kan afleren.
• Nee zeggen tegen drugs en alcohol, ook in moeilijke situaties.
• Hoe gezonde gewoontes en genoegens u helpen drugs en alcohol te vermijden.
• Een terugval in middelenmisbruik te stoppen.
• Vaardigheden om weer een gezonder, actiever en zelfstandiger leven te leiden.

Inhoud van de cursus

U begint met acht basissessies waarin u kennis opdoet over schade beperken, hoogrisico’s situaties, het maken van een S.O.S kaart, controle over gewoontes en trek in drugs en drank. U leert ook meer over waarschuwingssignalen, gezonde genoegens, omgaan met geld en waarom u zou stoppen met drugsgebruik. Vervolgens oefent u vaardigheden aan de hand van een video, een rollenspel en een probleemsituatie. Vaardigheden die u nodig hebt in om sterk te staan in negen verschillende situaties.

Het gaat hierbij om:

• Stoppen na een uitglijder.
• Rapporteren van een uitglijder.
• Drugs weigeren van een dealer.
• Drugs/alcohol weigeren van een vriend of familie.
• Een afspraak maken met een druk bezet iemand.
• Het vinden van een helper.
• Rapporteren van symptomen en bijwerkingen aan een arts.
• Iemand uitnodigen iets gezonds en leuks met je te doen.
• Onderhandelen met een mentor.
• Het derde deel van de cursus bestaat uit oefensessies waarin u leert wat te doen in moeilijke situaties uit uw dagelijks leven die met middelenmisbruik te maken hebben.

Libermanvaardigheidsprogramma

Dit trainingsprogramma is speciaal ontwikkeld door professor Liberman en zijn team uit de Verenigde Staten. Zij hebben dit op basis van jarenlange ervaring met mensen in de psychiatrie samengesteld. De liberman modules helpen u bij uw herstel.

Ze helpen om grip te krijgen op uw psychiatrische aandoening en zo prettig en zelfstandig mogelijk te leven. Veel cursisten hebben al een Libermancertificaat behaald en zijn erg tevreden over de cursus. Het lesmateriaal is goed te volgen voor mensen die moeite hebben zich te concentreren en om informatie te onthouden.

Rol van familie en vrienden.  U kunt deze folder bespreken met mensen die belangrijk voor u zijn. Als zij weten waar u mee bezig bent kunnen ze u steunen om aan dit programma mee te doen. In deze cursus schakelt u een vertrouwd persoon uit uw omgeving in om u te helpen de cursus in de praktijk te brengen.

Liberman modules – De libermancursus “Omgaan met werk”

Als u last heeft van psychiatrische problematiek en daarom moeite heeft uw werk of vrijwilligerswerk vol te houden, dan is deze cursus wat voor u. U leert vaardigheden om succesvol te functioneren in uw werk en zo uw baan te behouden of uw vrijwilligers werk vol te houden.

Opbouw van de cursus

1: Kennis verwerven over je werk.

Welke kennis is er nodig om je werk goed te kunnen doen en welke personen zijn daarbij belangrijk.

2: Alert zijn op problemen.

Dit onderdeel gaat over werken en stress.

3: Problemen voorkomen en oplossen.

U leert een techniek voor het oplossen van problemen en dit toe te passen in de werksituatie. U leert om te gaan met uw symptomen, met verschillende werksituaties en met collega’s. Ook gaat dit onderdeel over steun en motivatie.

Liberman modules – Omgaan met sociale relaties en intimiteit

Deze module richt zich op het aanleren van vaardigheden op relationeel en intiem gebied. Vaardigheden zoals het maken van een praatje, het maken van een afspraak met iemand en het uiten van positieve gevoelens of kritiek komen in deel I aan bod. Daarnaast wordt uitgebreid stilgestaan bij de niveaus van openhartigheid en vriendschappelijkheid die in verschillende sociale situaties gelden.

Deel I sluit af met het evalueren van sociale relaties en het nemen van een besluit over de wijze van voortzetten van een contact. Een conclusie zou kunnen zijn dat een persoon meer intiem met een van zijn sociale contacten wil worden.

Op dat moment komt deel II van de module in zicht. Deel II richt zich op het aangaan en onderhouden van intieme relaties en behandelt vaardigheden zoals het uiten van de wens naar meer intimiteit, het omgaan met afwijzingen, het bespreken van seksuele voorkeuren en problemen en het aan de orde stellen van condoomgebruik.

Elk deel van deze module bestaat uit vier vaardigheidsdomeinen. Deel I en deel II zijn desgewenst afzonderlijk te gebruiken.

De Liberman modules zijn ontwikkeld door prof. R.P. Liberman, hoogleraar Psychiatrie en directeur van het Clinical Research Center for Schizophrenia and Psychiatric Rehabilitation te Los Angeles. Hij heeft een cursusopzet heeft bedacht om cliënten die een psychose hebben gehad en tekorten kennen in sociale vaardigheden en het sociaal functioneren