Onbekwaam is onbevoegd waarbij onder bekwaamheid word verstaan het beschikken over kennis en vaardigheid. Deskundigheid is verbonden met opleiding en leidt tot veronderstelde of te verwachten bekwaamheid.
Bevoegd, deskundig en bekwaam.
Onbekwaam is onbevoegd.
Verpleegkundigen en verzorgenden (VIG) zijn bevoegd voorbehouden handelingen uit te voeren als deze:
- In opdracht van een zelfstandig bevoegde beroepsbeoefenaar (de arts, tandarts, verloskundige) worden uitgevoerd.
- Behoren tot het deskundigheidsterrein van de verpleegkundige of de verzorgende (VIG).
Om een handeling uit te voeren moet de hulpverlener (verpleegkundige, verzorgende) bekwaam zijn.
Er wordt een onderscheid gemaakt in deskundigheid en bekwaamheid.
Deskundigheid is verbonden met opleiding en leidt tot veronderstelde of te verwachten bekwaamheid.
Bekwaamheid is onder meer: inzicht hebben in de effecten van de handeling, het weten hoe te handelen als er iets mis gaat en het bezitten van praktische vaardigheden tot het verrichten van de handeling.
Bekwaamheid wordt niet alleen bepaald door het gevolgd hebben van een opleiding, maar hangt ook af van individuele omstandigheden en van de aard van de zorgsituatie. Zo kan bij- en nascholing en een jarenlange ervaring eveneens tot bekwaamheid leiden.
Bekwaamheid houdt in: het beschikken over kennis én vaardigheid:
- Kennis: over de handeling, de technieken, het doel, de anatomie, de risico’s (contraindicaties), gebruikte materialen, actuele richtlijnen, voor en nazorg en eventuele complicaties,
- Vaardigheid: met betrekking tot de uitvoering van de handeling en bijkomende activiteiten (beslissen, interpreteren, communiceren enzovoort)
Bekwaamheid dient dus ruim geïnterpreteerd te worden, het is méér dan het technisch juist uitvoeren van de handeling.
Bekwaamheid is altijd individueel bepaald: Iedere beroepsbeoefenaar is verantwoordelijk om zelf te bepalen of hij/zij beschikt over de vereiste bekwaamheid. Volgens de wet BIG ligt de primaire verantwoordelijkheid voor het ‘zich bekwaam achten’ bij de individuele beroepsbeoefenaar.
De regeling om in opdracht voorbehouden en risicovolle handelingen te verrichten is niet gekoppeld aan beroepsgroepen of bepaalde opleidingen. De Wet BIG stelt namelijk geen eisen aan de wijze waarop de bekwaamheid is verworven, bijvoorbeeld door initieel onderwijs, bij- en nascholing of praktijkervaring.
Initieel onderwijs
Bij het initieel onderwijs is vastgelegd wat de opleidingseisen zijn en wat het deskundigheidsgebied is van de betreffende beroepsgroep (voor verpleegkundigen is dit vastgelegd in de Wet BIG).
Tot het gebied van deskundigheid van de Verzorgende Individuele Gezondheidszorg1 wordt gerekend:
- Het verrichten van handelingen op het gebied van verzorging, verpleging, observatie en begeleiding in verzorgings- en niet complexe behandelings- en verpleegsituaties
- Het ingevolge opdracht van een beroepsbeoefenaar op het gebied van de individuele gezondheidszorg verrichten van handelingen in aansluiting op diens diagnostische en therapeutische werkzaamheden.
Dit geeft voor de zorginstelling, de cliënt en de opdrachtgevende arts duidelijkheid over welke deskundigheid van de betreffende beroepsgroep verwacht mag worden.

Een gevolgde opleiding geeft echter nooit een garantie voor iemands bekwaamheid, het is een indicatie dat die bekwaamheid verwacht mag worden.
Dit betekent dat de instelling als de beroepsbeoefenaar continu moeten nagaan of er nog sprake is van bekwaamheid ten aanzien van de opgedragen handelingen.
Onbekwaam is onbevoegd.
Geef een reactie