Het Psychiatrie Museum Dr. Guislain is niet in Nederland maar zeker het vermelden waard. Guislain was de Belgische pinel en heeft nadrukkelijk zijn stempel op de Belgische psychiatrie gedrukt.
Een groot gebrek aan toegankelijkheid van kennis en informatie omtrent de geestesziekenzorg in het algemeen en de psychiatrie in het bijzonder, vormde in 1986 de belangrijkste reden om een museum over de geschiedenis van de psychiatrie te maken.
Begin jaren tachtig was Br. dr. René Stockman, huidig conservator van het museum en Generaal Overste van de Broeders Van Liefde, algemeen directeur van het psychiatrisch centrum Dr. Guislain. Hij zag de grote waarde in van zowel het gebouw zelf als de oude objecten die er werden bewaard.
Er was op dat moment veel weerstand tegen het tonen van dat erfgoed, zeker bij mensen die werkten in de mentale zorgverlening: de schaamte om het eigen verleden was zo sterk dat er een soort taboe leefde tegen de eigen geschiedenis.
Hoewel de thematiek van het psychiatrie Museum Dr. Guislain in de loop der jaren breder werd dan louter de geschiedenis van de psychiatrie bleef het uitgangspunt bij tentoonstellingen en andere activiteiten steeds het in vraag stellen van het onderscheid normaal/abnormaal.
Het Museum Dr Guislain is een realisatie van de Broeders van Liefde.
Contact
- Jozef Guislainstraat 43, 9000, Gent, België
- Website: Museumdrguislain.be
Openingstijden
- Dinsdag tot vrijdag: 9-17h.
- Zaterdag en zondag: 13-17h.
- Gesloten op maandag, op 24, 25 & 31 december en op 1 januari.
Kosten
8 euro, 6 euro (reducties), 1 euro (-26 jaar), gratis: -12 jaar
Het oude Guislaingesticht
Petrus Jozef Triest (1760-1836) sticht in het begin van de negentiende eeuw de congregaties van de Zusters van Liefde en van Broeders van Liefde, en later ook de orde van de Broeders Sint-Jan-De-Deo en de Zusters Kindsheid Jesu.
Met de Zusters en de Broeders van Liefde slaagt hij erin de mensonterende situatie in de toenmalige Gentse krankzinnigengestichten Hospice n°8 en het Geraard de Duivelsteen ingrijpend te wijzigen. Hij benoemt in dat opzicht de jonge geneesheer Joseph Guislain (1797-1860), die met zijn vooruitstrevende en bekroonde studies naam had gemaakt, tot hoofdgeneesheer van de beide Gentse krankzinnigengestichten.
Daarmee start een vruchtbare samenwerking tussen de twee pioniers van de psychiatrische zorg in België: Triest die vanuit religieuze motieven en met een sterke naastenliefde de zorg aanvangt en Guislain die deze verrijkt en vervolledigt met zijn wetenschappelijk-therapeutische benadering. Een eerste resultaat van hun samenwerking is een intern reglement voor de instellingen. Het is het eerste in zijn soort en bepaalt hoe op een menswaardige en therapeutisch verantwoorde wijze met de zieken moet worden omgegaan.
De morele behandeling doet daarmee zijn intrede in de Nederlanden. Krankzinnigen worden beschouwd als zieken, het reglement pleit voor zo weinig mogelijk geweld en schrijft ook arbeidstherapie voor. Diezelfde uitganspunten vormen de basis voor de wet op de krankzinnigenzorg die Guislain met Edouard Ducpétiaux in 1850 opstelt (en tot 1991 het wettelijk kader zal blijven uitmaken).
Ook in het ontwerp voor het nieuwe krankzinnigenhospitaal krijgen de therapeutische beginselen van Guislain, deze keer in samenwerking met de Gentse stadsarchitect Adolphe Pauli, een architecturale vertaling.
Van Ziekenhuis naar Museum
Begin jaren 1980 was Br. dr. René Stockman, huidig conservator van het museum en Generaal Overste van de Broeders Van Liefde, algemeen directeur van het psychiatrisch centrum Dr. Guislain. Hij zag de grote waarde in van zowel het gebouw zelf als de oude objecten die er werden bewaard.
De huidige museumcollectie ontstond uit een kleine ‘kernverzameling’ die ouder is dan het eigenlijke museum. Een aantal oude voorwerpen werd binnen de muren van het Guislainziekenhuis bewaard en bij bepaalde gelegenheden als opendeurdagen tentoongesteld. Vooral een collectie eind 18°- vroeg 19°-eeuwse dwangmiddelen gebruikt in het Gentse dulhuis voor mannen, was daarbij een blikvanger.
Uit de reacties op dergelijke tijdelijke initiatieven bleek zowel een grote onwetendheid over als een even grote nieuwsgierigheid naar het verleden van de geestesziekenzorg in het algemeen en de psychiatrie in het bijzonder. Met de oprichting van het Museum Dr. Guislain in 1986 kreeg deze collectie een permanente opstelling.
Geef een reactie